Stuifdijken: een cultuurhistorisch element in de duinen

Donderdag 24 mei is de Europese Dag van het Nationaal Park, met als thema 'cultuurhistorie, het zit in onze natuur'. Ook in de Duinen van Texel zijn sporen van menselijk handelen. Boswachter Charlotte vertelt hoe de duinen haar huidige vorm hebben gekregen.

Als je naar historische kaarten kijkt, zie je dat het oude land van Texel maar een fractie was van het huidige eiland. Die groei in oppervlakte is te danken aan de slimme aanleg van dijken. Deze ontwikkeling heeft niet alleen een groot effect gehad op het polderlandschap, maar ook op het duingebied. In de duinen werd gebruik gemaakt van zogeheten stuifdijken. Zonder deze dijken was het oppervlakte duingebied op Texel waarschijnlijk maar de helft geweest. Stuifdijken zijn dus een belangrijk cultuurhistorisch element in het Nationaal Park Duinen van Texel.

Een dijk bouwen zonder zand te sjouwen

Een stuifdijk is een slimme uitvinding. De wind wordt gebruikt als transportmiddel van het benodigde zand. Door schermen riet, wilgentenen, planken of boomtoppen op het strand te plaatsen, wordt duinvorming op gang gebracht. Ligt het scherm vol, dan wordt er een nieuw scherm voor of op gezet. Zodra er voldoende zand is gevangen en de stuifdijk een wenselijke hoogte heeft bereikt, wordt er helm op geplant. De helm gaat nog verder met het vangen van zand. De plant kan per jaar tot 80 cm zand vangen.

Stuifdijken basis voor prachtige natuur

De invloed van stuifdijken is goed zichtbaar als je De Slufter bezoekt. Zodra je de trap oploopt richting het uitkijkpunt sta je op een stuifdijk. Deze dijk werd in 1629 gebouwd om het oude land van Texel te verbinden met het eiland Eierland. Na de aanleg groeide het stuk ten westen van de dijk meer en meer aan. Jaren later, in 1855, kon daardoor op anderhalve kilometer ten westen van de Zanddijk een tweede stuifdijk worden aangelegd: de Lange Dam. En ook deze stuifdijk is nog steeds zichtbaar, maar wel met een grote kerf erin. Als je vanaf het uitkijkpunt richting zee kijkt kun je er niet omheen. Door de aanleg van deze twee stuifdijken ontstond De Slufter.

Mooiste mislukte polder van Nederland

Het was natuurlijk de bedoeling dat het hele gebied van De Slufter ingepolderd zou worden, maar het liep anders. De Lange Dam brak drie jaar na de aanleg ervan door tijdens een hevige storm. Er ontstonden diepe geulen waardoor zeewater het gebied in liep. Deze geulen werden de Grote Slufter, de Kleine Slufter en de Muy genoemd. De Grote Slufter en de Muy zijn later definitief afgesloten, maar de Kleine Slufter bleek moeilijk te dichten. Hij is in 1902 en 1910 even afgesloten geweest, maar het water vond altijd weer zijn weg. En gelukkig maar, want deze mislukte polder is nu misschien wel het meest bijzondere natuurgebied van Texel.

Nationale Parken, de parels van Nederland

Het eerste Nationaal Park werd in Europa op 24 mei 1909 in Zweden ingesteld. Jaarlijks wordt de "De Dag van het Nationaal Park" in Europa op deze dag gevierd. Nederland kent 20 nationale parken, waarvan twee parken op particulier initiatief en achttien parken door de rijksoverheid zijn ingesteld. Het oudste park is Nationaal Park Veluwezoom (1930) en het jongste park is Nationaal Park De Alde Feanen (2006). De twintig Nationale Parken zijn 'pareltjes' van typisch Nederlandse landschappen met internationaal bijzondere natuur. Ook vóór en na de Dag van het Nationaal Park bent u uiteraard van harte welkom in de Nationale Parken.